«شب قدر»

«شب قدر» واژه‌ای قرآنی است. این شب در قرآن، در سوره قدر، با صفت «مبارکه» یاد شده و بهتر از هزار ماه دانسته شده است. « انا انزلنه فی لیله مبارکه، لیله القدر خیر من الف شهر »
(ما قرآن را در شب مبارک فرو فرستادیم. شب قدر از هزار ماه برتر است.)
در شب قدر، همه امورات عالم اندازه‌گیری می‌شود و به تصویب حجت خدا در هر زمان می‌رسد. دقیقاً معلوم نیست شب قدر کدام شب است؛ گروهی آن را در طول سال محتمل می‌دانند و گروهی در ماه رمضان، گروهی یکی از 12 شب آخر این ماه و گروهی یکی از شب‌های بیست و یکم، بیست و سوم و نوزدهم ماه رمضان را شب قدر می‌دانند. شیعیان نیز عموماً شب بیست و سوم را شب قدر می‌دانند.
این شب دارای اعمال فراوانی است که در کتب دعایی مذکور است. خوابیدن در شب قدر مذموم و شب‌زنده‌داری در آن مستحب است.
بنا بر روایات، روز قدر هم به اندازه شب قدر ارجمند است. دعا و استغفار در شب قدر، وظیفه دانسته شده است و رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم بر دعا در آن و طلب عافیت از خداوند تأکید فرموده است.

فضیلت شب قدر

شب قدر از شب‌های مقدس و متبرک اسلامی است. خداوند در قرآن مجید از آن به بزرگی یاد کرده و سوره‌ای نیز به نام «سوره قدر» نازل فرموده است.
در تمام سال، شبی به خوبی و فضیلت شب قدر نمی‌رسد. این شب شب نزول قرآن، شب فرود آمدن ملائکه و روح نیز نام گرفته است.
عبادت در شب قدر برتر از عبادت هزار ماه است. در این شب، مقدرات یک سال انسان‌ها و روزی‌ها، عمرها و امور دیگر مشخص می‌شود.
ملائکه در این شب بر زمین فرود می‌آیند، نزد امام زمان علیه السلام می‌روند و آنچه را برای بندگان مقدر شده بر ایشان عرضه می‌دارند.
شب‌زنده‌داری و تلاوت قرآن و مناجات و عبادت در این شب، بسیار توصیه و تأکید شده است.
در بعضی از تفاسیر آمده است که روزی پیامبر اکرم فرمود:«یکی از بنی اسرائیل لباس جنگ پوشید و هزار ماه (هشتاد سال) از تن بیرون نیاورد و پیوسته مشغول یا آماده جهاد فی سبیل الله بود.»
یاران پیامبر تعجب کردند و آرزو کردند چنین فضیلت و افتخاری برای آنها نیز میسر شود؛ در این هنگام بود که سوره قدر نازل شد و بیان شد که « شب قدر از هزار ماه عبادت و جهاد برتر است.»

ویژگی های شبهای قدر:

احتمال شب قدر از نوزدهم تا پایان ماه مبارک رمضان حسب روایات وارده از اهل سنت و شیعیان علی(ع) بسیار زیاد است و در روایات برای این شبها ویژگی های فراوانی به لحاظ زمینی و آسمانی شمرده شده است که بسیاری جنبه ی غیبی و حتی فیزیکی دارد.

از انجا که شب قدر که به حسب احتمال در چندین شب ، شبهای قدر نامیده میشود در ماه مبارک رمضان واقع شده است. در روایت امده است که درهای رحمت الهی در این زمان گشوده شده است و شیاطین که با اغوا باطنی انسان را به گناه و معصیت می کشانند به بند و زنجیر و قیود الهی بسته شده اند. از پیامبر روایت شده است که هرکسی شب قدر با اعتقاد و ایمان به عبادت مشغول شود تمام گناهان پیشین (حق ا...) بخشوده میشود و شیطان در این شب تا روز دیگر برای ازار مردم نباشد و سحر و هیچ ساحری و فساد هیچ مفسدی اثر نکند.

در این شب فرشته روح و ملائکه به امر پروردگار از برای هر کاری از عرش اعلی به زمین نزول می کنند. از ابن عباس روایت شده است که حق تعالی جبرئیل را با هفتاد هزار فرشته از سوره منتهی به زمین می فرستد که بر چهار نقطه کعبه، حرم پیامبر (ص) و بیت المقدس و طور سینا با علمهای نورانی هبوط می کنند و جبرئیل فرشتگان را به سوی خانه های مومنان فرا می خواند تا کرامت و عزت را به مومنان واقعی و دوستاران پیامبر (ص) و اهل بیت سرور کائنات ارزانی دارند و مهمترین ان بخشش و امرزش گناهان است و در روایتی دیگر امده است حضور و خشوع قلب مومنین در شب و اشکهای چشم انان اماره و علامت مصاحفه فرشتگان با آنان و توجه حق تعالی است و هرکسی که در این شب توفیق عبادت یافت و با خدای خود برای زندگی بهتر به منظور ساختن اخرتی برتر به نماز و قرائت خلوت کرد و با او سخن گفت یقین بداند حضرت خالق ادمیان بدو توجه داشته و او را از غفلت و بی خبری نجات داده است.

همچنین در دعای مشترک ماه مبارک رمضان که از اول و اخر ان بعد از نماز واجب خوانده می شود امده است که در شب قدر سرنوشت و تقدیر هرکسی تا سال آینده به گونه ای حکم شود که هیچ تبدیل و بازگشتی در ان نیست و مومن در ان دعا از خدا می خواهد که در این حکم الهی در این سرنوشت محتوم وی، او را از حاجیان، بیت الله قرار دهد و سعی و تلاش او را قابل ستایش و گناهانش را بیامرزد و بدیهای او را جبران کرده و نادیده انگارد و خواسته ی دیگر مومن در شب قدر از حق تعالی قبل تعیین سرنوشت محتوم این است که عمری طولانی و رزقی وسیع به او عنایت فرماید و به او توفیق دهد تا امانت ها و دیون مردم را بپردازد.

اعمال شب قدر:

حال شب قدر با این ویژگی های مهم که بخش اندکی از ان را گفتم ،انسان چه اعمالی را برای رفتار عبادی خود باید انجام دهد؟

اعمال شب های قدر به دو قسم مشترک و مخصوص هر شب تقسیم می شود. اعمال مشترک شب های قدر از طهارت و پاکیزگی یعنی غسل اغاز می شود که بنا به نقل مرحوم مجلسی وقت غسل مقارن با غروب افتاب است که انسان از نماز مغرب و عشا و علاوه بر وضو از طهارت غسل نیز برخوردارباشد و سپس خواندن دو رکعت نماز مشترک شبهای قدر است که بعد از حمد هفت مرتبه سوره ی توحید را بخواند و قران را با اداب و روشهای عبادی که در کتب ادعیه وارد شده است بر سر بگذارد و با خدای خود مناجات کند.

اعمال مخصوص شبهای قدر که از نوزدهم احتمال شب قدر بودن ان تا پایان شبهای رمضان می رود به طور مفصل در کلیات حاج شیخ عباس قمی نوشته شده است و خوانندگان برای مطالعه و اجرای دقیق ان به مفاتیح مراجعه کنند.

تقدیر الهی:

در شب قدر فرشتگان اعمال بندگان ، به ویژه مومنان را به خدمت حضرت بقیه الله الاعظم می رسانند و در این شب سرنوشت هرکسی برای یک سال مقدر و محتوم خواهد شد و برای هر کاری فرشتگان تا طلوع فجر صبح در زمین هستند و سپس به عرش الهی بازمی گردند و در این شب، شب سلامتی و درستی است که هرکس در ان سلامتی خود را از جمیع جهات تا یک سال دیگر از ذات باری تعالی تایید بگیرد. انشالله تا سال بعد محفوظ و محصون خواهند ماند و این فرصت سالم برای عبادت و مناجات سالم با حضرت حق تعالی است.

ثواب خواندن سوره ی قدر:

ابن ابی کعب از پیامبر (ص) روایت کرده است هر که این سوره را بخواند همچنان باشد که تمام ماه رمضان را روزه داشته باشد و از امام صادق (ع) روایت شده است هر کسی سوره قدر را در نماز واجب بخواند از طرف خداوند گناهان او بخشوده می شود و از امام باقر(ع) روایت شده است که خواندن سوره قدر همانند مجاهدت در راه خداست.