عمره دانش آموزی
حج -آشنائی با اماکن زیارتی و تاریخی مکه و مدینه و...عمره دانش آموزی
حج -آشنائی با اماکن زیارتی و تاریخی مکه و مدینه و...درباره من
حج -آشنائی با اماکن زیارتی و تاریخی مکه و مدینه و...
ادامه...
عمره مفرده
عمره مفرده
معنای عمره
«عمره » در لغت به معنای زیارت است و در اصطلاح فقه زیارت خانه خداست ، با آداب ویژه آن .- کسی که می خواهد به شهر مکه برود ، واجب است با احرام وارد شود و برای احرام هم باید نیت "عمره " یا " حج " داشته باشد ، و اگر حج نیست ، واجب است برای "عمره مفرده " محرم شود و بقیه اعمال آن را بجا آورد.
اعمال عمرۀ مفرده :
اعمال عمرۀ مفرده به ترتیب عبارت است از :
- زمان انجام عمرۀ مفرده : عمرۀ مفرده زمان معینی ندارد در تمام سال می توان بجا آورد.
- مکان اعمال عمرۀ مفرده :
ادنی الحل : نزدیکترین نقطه بیرون حرم . حدود حرم
میقات ها پنج مکان است : مسجد شجره ، جحفه ، ذات عرق ، یلملم و قرن المنازل
- صفا و مروه : نام دو کوه کوچک است در کنار مسجد الحرام که امروزه قسمتی از این دو ، برداشته شده و بین آن به صورت راهروی سرپوشیدۀ دو طبقه ای ساخته شده است.
اگرچه اکنون متعارف است که بعد از سعی در کنار مروه تقصیر می کنند.احرام - اولین عمل عمره مفرده
محل احرام : آن دسته از زائرانی که قبل از اعمال عمره برای زیارت قبر پیامبراکرم (ص) و ائمه بقیع (ع) به مدینه می روند ،آنگاه که روانه مکه می شوند ، باید در مسجد شجره که در چند کیلومتری مدینه و بر سر راه مکه واقه شده است محرم شده و برای انجام بقیه اعمال به سوی مکه حرکت کنند و آنان که از جده عازم مکه می شوند باید به جحفه بروند و در آنجا محرم شوند و کسی که در شهر مکه و اطراف آن ، یعنی در محدودۀ حرم می باشد ،باید به ادنی الحلّ برود و از آنجا محرم شود ، و بهتر آن است که از تنعیم یا حدیبیه یا جعرانه محرم شود.
کیفیت احرام : مردان ، باید تمام لباسهای دوخته را از تن در آورند (حتی لباسهای زیر و کوچک ) و دوتکه لباس غیر دوخته برتن کنند که یکی را مانند لنگ برکمر می بندند و دیگری را بر شانه می اندازند و با نیت احرام عمره مفردۀ بگویند:
لَبّیکَ اللهم لبیک ، لبیک لا شریک لک لبیکو احتیاط مستحب است پس از آن بگویند : ان الحمد و النعمه لک و الملک لا شریک لک لبیک
** بانوان ، می توانند در همان لباسی که برتن دارند محرم شوند و بیرون آوردن لباس های دوخته و پوشیدن دوتکه پارچه ندوخته که مردان محرم می پوشند برآنان واجب نیست .
**نیت احرام ، آن است که هنگام پوشیدن لباس و گفتن لبیک به قصد " عمرۀ مفرده " محرم شود و این عمل و اعمال بعدی را برای اطاعت دستور خداوند انجام دهد. و لازم نیست به زبان بگوید ، گرچه گفتن آن هم ، مانع ندارد.
چند مسأله :
- لباس احرام باید پاک و مباح باشد.
- بانوان در حال احرام ، بنابر احتیاط نباید لباس حریر بپوشند.
- اگر بدن یا لباس محرم نجس شود بنابر احتیاط واجب ، (رجوع شود به فتوای علما) باید بدن را تطهیر کند و لباس را تعویض کند.
محرمات احرام :
انسان ، پس از پوشیدن لباس احرام ونیت و گفتن لبیک محرم می باشد و باید تا پایان اعمال عمره ، از کارهایی که بر محرم حرام است پرهیز کند.
مجموع کارهای حرام بیست و چهار تاست که چهارتای آن فقط بر مردان حرام است و دوتای آن بر بانوان حرام است و بقیه آنها بر مردان و زنان محرم حرام است .
محرمات مشترک بین زن و مرد :
- شکار حیوان صحرایی ؛
- آمیزش یا هرگونه استفاده شهوانی دیگر ؛
- عقد کردن ؛
- استمنا ؛
- استعمال عطریات
- سرمه کشیدن
- نگاه کردن در آینه ؛
- فسوق - دروغ گفت و فحش دادن و فخرفروشی ؛
- جدال - گفتن "لا و الله " و " بلی و الله " ؛
- کشتن جانورانی که در بدن ساکن می شوند ؛
- انگشتر به دست کردن برای زینت ؛
- روغن مالیدن به بدن ؛
- زدودن مو از بدن ؛
- بیرون آوردن خون از بدن ؛
- ناخن گرفت ؛
- کندن دندان ؛
- کندن درخت یا گیاهی که در محدوده حرم روییده باشد.
- سلاح همراه داشتن ؛
*آنچه فقط بر مردان حرام است :
- پوشیدن جامه دوخته ؛
- پوشیدن چیزی که تمام روی پا را بگیرد ؛
- پوشاندن سر ؛
- سایه قرار دادن بالای سر ؛
* آنچه بر زنان محرم حرام است :
- پوشیدن زیور برای زینت ؛
- پوشاندن روی خود با نقاب - پارچه ای که با آن چهرۀ خود را بپوشانند - و روبنده.
برخی از محرمات احرام ، در حالت عادی (غیر احرام ) نیز حرام است ، ولی در حال احرام گناهش بیشتر است و گاهی کفاره نیز دارد .
طواف - دومین عمل عمره مفرده
کسی که برای انجام عمره مفرده محرم شده و وارد مکه می شود ، باید به نیت طواف ، هفت مرتبه به دور خانه کعبه که در مسجدالحرام است بگردد.
احکام طواف :
- طواف را باید از مقابل گوشه ای از کعبه که حجرالاسود در آن است آغاز کند و در همان جا به پایان ببرد (سنگ مقدسی است بیضی شکل و سیاه رنگ ، که در گوشه شرقی دیوار کعبه ، با ارتفاع 1.5 متر از سطح مسجد نصب شده است - هم اکنون از مقابل حجرالاسود تا آخر صحن مسجدالحرام خط سیاهی کشیده شده است که افراد می توانند هنگام رسیدن به همان خط ، طواف را آغاز و به همانجا ختم کنند.
- خانه کعبه ، در حال طواف باید در طرف چپ طواف کننده باشد ، بنابراین در حال حرکت روبه کعبه باشد ، یا عقب عقب برود صحیح نیست .
- طواف کننده باید به دور حجر اسماعیل هم برگردد.یعنی هنگام طواف داخل حجر نرود.
حجر اسماعیل : فضایی است بین کعبه و دیواری نیم دایره به عرض حدود 10 متر که از زاویه شمالی تا زاویه غربی کعبه امتداد دارد .هرگاه باران بر بام کعبه ببارد، از ناودان رحمت در این فضا می ریزد ، اینجا مدفن حضرت اسماعیل (ع) و مادرش هاجر و پیمابران بسیاری است .- محدودۀ طواف در تمام اطراف کعبه ، حد فاصل بین " کعبه " و " مقام ابراهیم " است که 26.5 ذراع می باشد، حدود 13 متر ، بنابراین از طرف حجر اسماعیل این فاصله کم می شود و 6.5 ذراع باقی می ماند. (رجوع شود به فتوای مراجع تقلید)
- اگر انسان براثر بیماری یا پیری یا زیادی جمعیت نتواند در این محدوده طواف کند ، طواف در خارج این حد اشکال ندارد.
- طواف کننده باید با طهارت طواف کند یعنی با وضو باشد و غسلی بر عهده او نباشد و نیز بدن لباس وی پاک باشد ، همانگونه که نماز می خواند.
نماز طواف - سومین عمل عمره
محرم باید پس از طواف ، دو رکعت نماز ، به نیت نماز طواف بخواند.
- کیفیت نماز طواف : مانند نماز صبح است ، ولی پسرها و مردها می توانند حمد و سوره این نماز را بلند یا آهسته بخوانند.
- وقت نماز طواف : بعد از طواف و قبل از سعی
- مکان نماز طواف : در مسجدالحرام ، پشت مقام ابراهی» ، به طوری که سنگی که مقام است بین او و خانه کعبه واق شود. و بهتر است هر چه می تواند نزدیکتر بایستد.(نه طوری که مزاحم دیگران باشد.)
بر تمام افراد بالغ و عاقل واجب است که نماز ها را به طور صحیح یاد بگیرند تا تکلیف الهی را درست انجام دهند ؛ بخصوص کسی که قصد عمره یا حج دارد باید نماز خود را تصحیح کند ، تا تمامی نماز ها که از جمله آنها نماز طواف است ، به طور صحیح انجام شود.سعی بین صفا مروه - چهارمین عمل عمره
پس از نماز طواف ، باید هفت مرتبه فاصلل بین " صفا " و " مروه " را که امروزه به صورت راهرو سرپوشیده از ساخته شده و کنار مسجدالحرام قرار دارد بپیماید.
- سعی باید از " صفا " آغاز و به " مروه " ختم شود.
- پیمودن فاصله " صفا " تا " مروه " یک مرتبه و برگشتن از " مروه " به " صفا " مرتبه دوم به حساب می آید ؛ بنابراین هفت شوط )شوط : نهایت دویدن تا هدف و در اینجا به معنی یک بار دور زدن اطراف کعبه و یک بار پیمودن فاصله صفا تا مروه ، یا مروه تا صفا می باشد.
- نشستن و استراحت کردن و رفع خستگی بر صفا و مروه و در بین آنها جایز است و اگر در بین سعی باشد (آیه الله بهجت : احتیاط آن است که بدون عذر در بین صفا و مروه ننشیند.)، باید از همانجا که سعی را قطع کرده است ، ادامه دهد.
- سعی بین صفا و مروه لازم نیست با وضو و طهارت انجام شود ، گرچه احتیاط مستحب است.
- سعی در طبقه دوم ، چون بالاتر از دو کوه می باشد ، اشکال دارد.
تقصیر یا حلق - پنجمین عمل عمره
محرم باید پس از سعی " تقصیر " کند یعنی ، قدری از ناخن (رجوع شود فتوای مراجع تقلید )یا موی سر یا صورت خود را بچیند ، یا حلق کند ، یعنی سر را بتراشد.
بعد از تراشیدن سر یا تقصیر ، هر چه به واسطه احرام بر او نیز پس از انجام طواف نساء و نماز آن حلال خواهد شد.
- زمان تقصیر : بعد از سعی است ، گرچه لازم نیست فورآ تقصیر کند ، ولی تا وقتی که تقصیر یا حلق نکرده است ، هیچیک از محرمات احرام بر او حلال نمی شود
- مکان تقصیر : تقصیر مکان معینی ندارد ، گرچه اکنون متعارف است که بعد از سعی در کنار " مروه" تقصیر می کنند.
- کسی که خودش تقصیؤ نکرده ، نمی تواند موی شخص دیگری را بچیند.
طواف نساء و نماز آن - آخرین عمل عمره مفرده
پس از تقصیر یا حلق ، باید هفت دور به نیت طواف نساء دور کعبه بگردد و پس از آن دو رکعت نماز ، پشت مقام ابراهی» به نیت نماز طواف نساء به جای آورد.
- مقام ابراهیم : سنگی است که به معجزۀ الهی جای پای حضرت ابراهی» (ع) برآن نقش بسته و در مسجدالحرام با فاصله سیزده متر با کعبه در ی: محفظه بلورین و ضریحی کوچک نگهداری می شود.
- طواف نساء و نماز آن با طواف عمره و نماز آن تفاوتی ندارد(بجز نیّت ) ، پس ، این طواف نیز باید از حجرالاسود آغاز شود و به همانجا ختم گردد و هنگام طواف ، شانه چپ به سمت کعبه باشد و سایر شرایطی که برای طواف عمره گفته شد مراعات شود.
- طواف نساء و نماز آن اختصاص به مردان ندارد ، بلکه بر تمام کسانی که عمرۀ مفرده به جا می آورند واجب است.
- پس از انجام طواف نساء و نماز آن زن و مرد که به سبب احرام بر یکدیگر حرام شده بودن ، حلال می شوند.
- پس از تقصیر ، لازم نیست فورآ طواف نساء را به جا آورد و تأخیر انداختن آن ، حتی تا چند روز بعد هم اشکال ندارد ولی تا زمانی که مرد محرم طواف نساء و نماز آن را انجام نداده زن بر او حلال نمی شود و همچنین زن محرم تا وقتی که طواف نساء و نماز آن را به جا نیاورد مرد بر او حلال نمی گردد.
کودکان دو دسته اند:
- ممیّز و آن کودکی است که خوب و بد را تشخیص می دهد و خودش می تواند اعمال را به طور صحیح انجام دهد .
- غیر ممیّز ، که به آن حدّ نرسیده است.
کودک ممیّز ، خودش محرم می شود و اعمال رابجا می آورد ، و در مواردی که خودش نتواند انجام دهد ، سرپرست وی ( مثلأ پدر ) او را در انجام اعمال یاری می دهد. و کودک غیر ممیّز کیفیّت اعمال او بدین گونه است :
- احرام : سرپرست وی لباس احرام بر او می پوشاند و از طرف او نیّت احرام می کند، و اگر می تواند لبیّک ها را بطور صحیح پاسخ دهد ، برایش می گوید تا او هم بگوید ، و اگر نمی تواند به طور صحیح پاسخ دهد ، خودش از طرف او «لبیّک ها » را می گوید.
- طواف : باید او را طواف دهد ، اگر کودک بتواند ، باید خودش راه برود ، وگرنه او را حمل کرده و طواف می دهند.
- نماز طواف : سرپرست وی او را به انجام نماز وادار کند و اگر خودش نمی تواند بخواند ، نماز را از طرف او بجا آورد .
- سعی : مانند طواف او را به سعی می برند.
- تقصیر : قدری از مو یا ناخن او را کوتاه می کنند ، و اگر پسر بچه است می توانند به جای تقصیر سرش را بتراشند.
- طواف نساء و نماز آن : مانند طواف عمره و نماز آن انجام می شود.
یادآوری :
- محرم کردن طفل و بردن او برای اعمال عمره ، مستحب است ولی واجب نمی باشد. بنابراین ، افرادی که کودکان خود را برای زیارت همراه می برند، اگر بخواهند آنها را محرم کنند ، باید کمال دقت را داشته باشند تا تمامی اعمالشان به طور صحیح انجام شود و با ناقص بودن اعمال ، مشکلی برای آنها پیش نیاید.
- کودکی که برای عمرۀ مفرده محرم شده است ، باید طواف و نماز آن را با طهارت انجام دهد. بنابراین اگر کودک ممیّز است و می تواند بطور صحیح وضو بگِرد ، خودش وضو بگیرد وگرنه باید وضو را به او یاد دهند تا وضو بگیرد و اگر نمی تواند خودش وضو بگیرد ، او را وضو دهند یا او را در وضو کمک کنند.
- کودکی که برای عمرۀ مفرده محرم شده است ، باید طواف نساء و نماز آن را نیز بجا آورد ، و چنانچه انجام دهد نمی تواند ازدواج کند.
- پسربچه یا مردی که ختنه نشده است ، طوافش صحیح نیست بنابراین ، اولیاء کودکان پسر بچه ختنه نشده را محرم نکنند ، هر چند غیر ممیّز باشد.
- سرپرست طفل ، باید در مدت احرام ، او را از کارهائی که بر محرم حرام است ، باز دارد ولی زیر سایه حرکت کردن که بر مردان محرم حرام است بر پسر بچه ها جایز است.
- در حال طواف و سعی ، شرایط این اعمال باید مراعات شود. ، مثلا در حال طواف باید بدن و لباس کودک پاک باشد و شانه چپ او به طرف کعبه باشد و در حال طواف و سعی بیدار باشد. لذا توصیه می شود کسانی که نمی توانند نظارت کامل بر اعمال کودک داشته باشند ، آن عزیزان را محرم نکنند.
طواف مستحب :
- یکی از اعمال مستحب در مکه معظمه ، طواف است.
- طواف مستحب با طواف واجب فرقی ندارد و بجا آوردن نماز آن نیز مستحب است.
- نماز طواف مستحب ، لازم نیست نزد مقام ابراهیم خوانده شود ، بلکه در هر جای مسجدالحرام جایز است ، بخصوص موقع ازدحام ، مناسب است مراعات دیگران را بنماید.
طواف وداع :
- برای کسی که می خواهد از مکه بیرون رود مستحب است طواف وداع انجام دهد .
- طواف وداع نیز هفت شوط است و مانند طواف عمره انجام شود و خواندن نماز آن هم مستحب است .
- مستحب است که از خداوند متعال توفیق مراجعت را بطلبد.