اعمال عمره تمتع

سیر اعمال عمره تمتع   به میقات (مثلا مسجد شجره یا جحفه ) می روند ، برای احرام سپس به مسجد الحرام ، برای انجام طواف و نماز طواف بعد از آن به سالن بین صفا و مروه برای انجام سعی بعد از آن تقصیر می کنند و اعمال همره تمتع تمام می شود.(تقصیر مکان معینی ندارد)

1 ـ کسانى که از بیرون مکّه (فاصله 16 فرسخ) براى انجام حج می روند، باید قبل از اعمال حج «عُمره تَمتُّع» بجا آورند . 2 ـ اعمال عمره تمتع عبارت است از : * احرام * طواف * نماز طواف * سعى * تقصیر (2) 3 ـ زمان انجام عمره تمتّع : عمره تمتع باید در فاصله زمانى اوّل شوّال تا ظهر روز نهم ــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1 تمتّع: در لغت به معناى لذت بردن، بهره مند شدن مى باشد و در اینجا نام نوعى از عمره و حج است، و بدان جهت این نوع از عمره وحج را « تمتّع» نامیده اند که در مدتى که انسان از احرام عمره خارج مى شود تا زمانى که بار دیگر براى حج محرم مى شود، لذتهایى که زن از شوهر خود و مرد از همسر خود مى برد جایز مى باشد . 2 تقصیر: کوتاه کردن و در اصطلاح فقه به معنى کوتاه کردن بخشى از مو یا ناخن است که یکى از اعمال عمره و حج مى باشد . ــــــــــــــــــــــــــــــــــ ذى حجه انجام شود و اگر این زمان بگذرد، وقت عمره تمتع تمام شده و وظیفه حاجى هم عوض مى شود . 4 ـ مکان اعمال عمره تمتّع : * احرام : در یکى از میقاتها ;(1) مثلاً جُحفه یا مسجد شجره . * طواف : در مسجد الحرام به دور کعبه ; * نماز طواف : در مسجد الحرام، پشت مقام ابراهیم (2); * سعى : در فاصله بین صفا و مروه، (3) که امروزه به صورت راهروى سرپوشیده ساخته شده است ; * تقصیر : مکان معیّنى ندارد . احکام هر یک از این اعمال به تفصیل خواهد آمد . ــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1 میقات: مکانى است که براى احرام معیّن شده است و عبارت است از: مسجد شجره، جُحفه، وادى عقیق (ذات عرق)، قرن المنازل و یلملم (به تصویر ص17 نگاه کنید ). 2 مقام ابراهیم: سنگى است که حضرت ابراهیم «ع» در هنگام ساختن کعبه زیر پاى خود مى گذاشته و اثر پاى آن حضرت بر سنگ مانده است و اکنون در مسجد الحرام نزدیک کعبه در محفظه اى بلورین نگهدارى مى?شود . 3 صفا و مروه نام دو کوه کوچک در کنار مسجد الحرام است که امروزه بخش عمده اى از این دو کوه برداشته شده و بین آنها راهرو سرپوشیده اى ساخته اند . ــــــــــــــــــــــــــــــــــ آن دسته از زائرانى که قبل از اعمال حج براى زیارت قبر پیامبر اکرم ( صلى الله علیه وآله ) و ائمه بقیع ( علیهم السلام ) به مدینه مىروند، آنگاه که روانه مکه مىشوند، باید در«مسجد شجره» که در چند کیلومترى مدینه و بر سر راه مکّه واقع شده است، مُحرم شده و براى انجام بقیّه اعمال بهسوى مکّهحرکت کنند و آنان که از جدّه عازم مکّه مىشوند باید به « جُحفه» بروند و در آنجا محرم شوند . کیفیّت احرام (1) * مردان، باید تمام لباسهاى دوخته ـ حتى لباسهاى زیر و کوچک ـ را از تن درآورند و دو تکّه لباس غیر دوخته بر تن کنند که یکى را مانند لنگ بر کمر مىبندند و دیگرى را بر شانه مىاندازند و با نیّت احرامِ عُمره تَمَتُّع بگویند : « لَبَّیْکَ اللّهُمَّ لَبَّیْکَ، لَبَّیْکَ لا شَرِیکَ لَکَ لَبَّیْکَ » ــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1 ـ آیةالله زنجانى : واجبات احرام پنج امر است: الف ـ غسل احرام، بـلباس احرام، جـنماز احرام، دـنیّت، هــتلبیه . ــــــــــــــــــــــــــــــــــ و احتیاط مستحب است (1) پس از آن بگویند : « اِنَّ الْحَمدَ وَالنِّعْمَةَ لَکَ وَالْمُلکَ لاشریکَ لَکَ لَبَّیْکَ ». * بانوان، مىتوانند لباس دوخته بپوشند و بیرون آوردن آنها و پوشیدن دو تکه پارچه غیر دوخته بر آنان واجب نیست . پس، بانوان هم نیّت کرده و لبیکها را مىگویند . نیّت احرام، آن است که هنگام پوشیدن لباس و گفتن لبیک بنا داشته باشد که براى « عمره تمتّع » محرم شود، و این عمل و اعمال بعدى را براى اطاعت دستور خداوند انجام دهد (2) ، و لازم نیست به زبان بگوید، گرچه گفتن آن هم، مانع ندارد . ــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1 ـ آیةالله بهجت : بنابر احتیاط واجب جمله دوم را نیز بگویند . آیةالله مکارم : احتیاط واجب آن است که جمله دوّم را نیز بگویند امّا لبیک پنجم را نگویند. البته گفتن آن به قصد احتیاط مانعى ندارد و در هر حال ضررى به صحّت لبّیک وارد نمىکند . آیةالله زنجانى : صورت تلبیه واجب چنین است : « لبیک، اللّهُمَّ لبّیکَ، لبّیک لا شریک لکَ لبّیک، إنَّ الحَمدَ والنِعمةَ لک والمُلک، لا شریکَ لک .» 2 ـ آیةالله صافى، آیةالله بهجت : و لازم است قصد کند ترک محرماتى را که بر مُحرم حرام است . آیةالله خامنهاى : لکن باید قصد انجام چیزى که احرام را باطل مىکند نداشته باشد . ــــــــــــــــــــــــــــــــــ چند مسأله : 1 ـ لباس احرام باید پاک و مباح باشد 2 ـ بانوان در حال احرام، بنابر احتیاط نباید لباس حریر بپوشند . 3 ـ اگر بدن یا لباس مُحرم نجس شود، بنابر احتیاط واجب (1) باید بدن را تطهیر و لباس را تعویض یا تطهیر کند . ــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1 ـ آیةالله مکارم : واجب است . آیةالله صافى : بنابر احتیاط مستحب . آیةالله بهجت : اگر بدن محرم نجس شود، به جهت احرام تطهیر آن واجب نیست . ــــــــــــــــــــــــــــــــــ کسى که براى انجام عمره تمتّع محرم شده و وارد مکّه می شود ، باید به نیّت طواف، هفت مرتبه به دور خانه کعبه که در مسجدالحرام است بگردد . احکام طواف 1 ـ طواف را باید از مقابل گوشهاى از کعبه که حَجرُالاَْسْوَد (1) در آن است آغاز کند و در همان جا به پایان ببرد .(2) 2 ـ خانه کعبه، در حال طواف باید در طرف چپ طواف کننده باشد، بنابراین اگر در حال حرکت رو به کعبه باشد، یا عقب عقب برود صحیح نیست . 3 ـ انسان باید همانطورى که همه مسلمانان طواف می کنند - بدون دقّتهاى اهل وسوسه ـ طواف را از مقابل حجرالاسود شروع کند و ادامه دهد و ایستادن مقابل حجرالاسود در هر دور لازم نیست . ــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1 ـ سنگى است بیضى شکل و سیاه رنگ، که در گوشه شرقى دیوار کعبه، با ارتفاع 5/1 متر از سطح مسجد نصب شده است . 2 ـ هم اکنون از مقابل حجرالاسود تا آخر صحن مسجدالحرام خط سیاهى کشیده شده است که افراد مىتوانند هنگام رسیدن به همان خط، طواف را آغاز و به همانجا ختم کنند . ــــــــــــــــــــــــــــــــــ 3 ـ طواف کننده باید به دور « حِجْرِ اسماعیل » (1) هم بگردد، یعنى در هنگام طواف، داخل «حِجر» نرود . ــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1 ـ حجر اسماعیل: فضایى است بین کعبه و دیوارى نیم دایره به عرض حدود 10 متر که از زاویه شمالى تا زاویه غربى کعبه امتداد دارد. هرگاه باران بر بام کعبه ببارد، از ناودان رحمت در این فضا مىریزد، اینجا مدفن حضرت اسماعیل ( علیه السلام ) و مادرش هاجر و پیامبران بسیارى می باشد. ــــــــــــــــــــــــــــــــــ 4 ـ محدوده طواف در تمام اطراف کعبه، حدِّ فاصل بین « کعبه » و « مقام ابراهیم » است که 5/26 ذراع مىباشد (حدود 13 متر). بنابراین از طرف حجر اسماعیل این فاصله کم مىشود و 5/6 ذراع باقى می ماند.(1) 5 ـ اگر انسان بر اثر بیمارى یا پیرى یا زیادى جمعیّت نتواند در این محدوده طواف کند، طواف در خارج این حدّ اشکال ندارد . 6 ـ طواف کننده باید با طهارت طواف کند یعنى با وضو باشد و غسلى برعهده او نباشد و نیز بدن و لباس وى پاک باشد، همانگونه که نماز مىخواند . ــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1 . آیةالله خامنهاى : طواف حدّ معین ندارد . آیةالله فاضل : ظاهر آن است که محدوده طواف در طرف حجر اسماعیل نیز به مقدار 5/26 ذراع مىباشد ولى احتیاط مستحب است که در محدوده 5/6 ذراع طواف کند . آیةالله مکارم : بهتر است طواف در این محدوده باشد ولى لازم نیست . آیةالله زنجانى : طواف باید در فاصلهاى به مقدار بین کعبه و مقام حضرت ابراهیم ( علیه السلام ) که حدود 12 متر است انجام مىشود و در طرف حجراسماعیل نیز محدوده طواف از بیرون حجر محاسبه می شود نه از خانه کعبه . ــــــــــــــــــــــــــــــــــ پس از انجام طواف، باید دو رکعت نماز، به نیّت نماز طواف بخواند . * کیفیت نماز طواف : مانند نماز صبح است، ولى حمد و سوره را مىتواند بلند یا آهسته بخواند . * وقت نماز طواف : بعد از طواف و قبل از سعى است . * مکان نماز طواف : در مسجدالحرام، نزد مقام ابراهیم است و بنابر احتیاط واجب (1) باید پشت مقام بجا آورد به طورى که سنگى که مقام است بین او و خانه کعبه واقع شود. و بهتر است هر چه مىتواند نزدیکتر بایستد (نه بهطورى که مزاحم دیگران باشد) و اگر به واسطه زیادى جمعیت نتواند پشت مقام بخواند، در یکى از دو طرف آن، نزدیک مقام بجا آورد .(2) ــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1 ـ آیات عظام تبریزى، سیستانى، فاضل، زنجانى : واجب است پشت مقام خوانده شود . آیةالله خامنه اى، آیةالله مکارم : واجب است نماز طواف را در صورت امکان پشت مقام بخواند . 2 ـ آیةالله خامنهاى : کافى است در هر نقطهاى که عرفاً بگویند پشت مقام است، گر چه از مقام دور باشد نماز را بخواند بلکه در این صورت بعید نیست که نماز در هر جاى مسجدالحرام صحیح باشد . آیةالله تبریزى : در صورتى که نتواند نزدیک مقام بخواند، بنابر احتیاط در دورتر با مراعات نزدیکترین مکان پشت مقام بخواند . آیةالله سیستانى : اگر نتواند پشت مقام و نزدیک آن بجا آورد، احتیاط واجب آن است که در سمت چپ یا راست مقام نزدیک آن، و هم در دروتر ولى پشت مقام به جا آورد . ــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1 ـ بر تمام افراد بالغ و عاقل واجب است که نمازها را به طور صحیح یاد بگیرند تا تکلیف الهى را درست انجام دهند; بخصوص کسى که قصد عمره یا حج دارد باید نماز خود را تصحیح کند، تا تمامى نمازها که از جمله آنها نماز طواف است، به طور صحیح انجام شود . 2 ـ بنابراحتیاط واجب باید پسازطواف،نماز طواف را زود بجا آورد به طورى که مردم نگویند بین آنها فاصله شده است . 3 ـ جایز است نماز طواف مستحب را هر جاى مسجدالحرام که بخواهد بجا آورد . مقام ابراهیم ( علیه السلام ) و جایگاه نماز طواف براى نماز طواف واجب باید جایى بایستد که عرفاً بگویند پشت مقام ایستاده است . پس از انجام نماز طواف، باید هفت مرتبه فاصله بین «صفا» و «مَروه» را که امروزه به صورت سالنى ساخته شده و کنار مسجدالحرام قرار دارد بپیماید . 1 ـ سعى، باید از «صفا» آغاز و به «مروه» ختم شود . 2 ـ پیمودن فاصله «صفا» تا «مروه» یک مرتبه و برگشتن از «مروه» به «صفا» مرتبه دوّم به حساب مىآید; بنابراین هفت شَوْطِ (1) سعى بر « مروه» ختم مىشود . 3 ـ نشستن و استراحت کردن و رفع خستگى بر صفا و مروه و در بین آنها جایز است و اگر در بین سعى باشد، باید از همانجا که سعى را قطع کرده است، ادامه دهد . 4 ـ سعى بین صفا و مروه لازم نیست با وضو و طهارت انجام شود، گرچه احتیاط مستحب است . 5 ـ سعى در طبقه دوّم، چون بالاتر از دو کوه مىباشد اشکال دارد . ــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1 ـ شوط: درلغت به معناى نهایت دویدن تاهدف و در اینجا به معنى یک بار دور زدن اطراف کعبه و یک بار پیمودن فاصله صفا تا مروه، یا مروه تا صفا می باشد. ــــــــــــــــــــــــــــــــــ سعی بین صفا و مروه پس از سعى باید «تقصیر» کند یعنى، قدرى از ناخن و موى سر یا صورت خود را بچیند، که با این عمل، اعمال عمره تمتّع به پایان مىرسد . بعد از آنکه شخص محرم تقصیر کرد، هر چه به واسطه احرام بر او حرام شده بود حلال مىشود و مىتواند لباس احرام را از تن بیرون آورد . زمان تقصیر : بعد از سعى مىباشد، گرچه لازم نیست فوراً تقصیر کند، ولى تا وقتى که تقصیر نکرده است، هیچیک از محرّمات احرام بر او حلال نمىشود . مکان تقصیر : تقصیر مکان معینى ندارد، گرچه اکنون متعارف است که بعد از سعى در مکان «مَروَه» تقصیر مىکنند . کسى که خودش تقصیر نکرده، نمی تواند موى شخص دیگرى را بچیند .